1. Αποθετήριο Παραδοτέων Υποτρόφων Δράσεων ΕΣΠΑ Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης 2017-2023
2. Όλο το Αποθετήριο
3. Υποψήφιοι διδάκτορες

Τύπος:	Διδακτορική διατριβή
Τίτλος:	Νικόλαος Δόσιος: παιδεία και λογοτεχνία στον παροικιακό ελληνισμό στα τέλη του 19ου - αρχές 20ου αιώνα.
Συγγραφέας:	[EL] Κότσικας, Δημήτριος[EN] Kotsikas, Dimitrios
Επιβλέπων διατριβής:	[EL] Παπαθεοδώρου, Ιωάννης[EN] Papatheodorou, Yiannis
Συμβουλευτική επιτροπή:	[EL] Βαρελάς, Λάμπρος[EN] Varelas, Lambros [EL] Γεωργακόπουλος, Δημήτριος[EN] Georgakopoulos, Dimitrios
Μέλος εξεταστικής επιτροπής:	[EL] Βογιατζόγλου, Αθηνά[EN] Vogiatzoglou, Athina [EL] Γιώτη, Αγγελική[EN] Gioti, Angela [EL] Μαυρομάτης, Ιωάννης[EN] Mavromatis, Ioannis [EL] Καρανάσιος, Χαρίτωνας[EN] Karanasios, Charitonas
Ημερομηνία:	2023
Περίληψη:	Η διατριβή αποτελείται από τρία μέρη. Προηγούνται Πρόλογος (σελ. 6-9), Εισαγωγή και Βιβλιογραφία/ Βραχυγραφίες Βιβλιογραφίας (σελ. 19-35).Το πρώτο μέρος, που αποτελείται από πέντε (5) κεφάλαια (κεφ. 3-7) και ένα Επίμετρο, έχει ως θέμα τον βίο του ηπειρώτη λογίου, στο δεύτερο, που αποτελείται από τέσσερα (4) κεφάλαια, συγκεντρώνεται και εξετάζεται το σύνολο του δημοσιευμένου του έργου, ενώ στο τρίτο δημοσιεύεται για πρώτη φορά η αυτόγραφη ποιητική συλλογή του Δοσίου με τίτλο Άνθη και Φύλλα, με εισαγωγή και σχόλια. Στην Εισαγωγή (σελ.10-18): α) ορίζεται το αντικείμενο της διατριβής, β) αναλύεται η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε, γ) περιγράφεται το πεδίο της έρευνας, δ) γίνεται αναφορά στα κείμενα του λογίου, που είναι γνωστά από μαρτυρίες, αλλά δεν στάθηκε δυνατό να εντοπιστούν, ε) διατυπώνονται κάποιες εισαγωγικές παρατηρήσεις σχετικά με το αδημοσίευτο έργο του λογίου και στ) καταγράφεται το σύνολο των μεθοδολογικών δυσκολιών που προέκυψαν κατά τη διάρκεια της έρευνας. του. Το πρώτο μέρος της διατριβής (σελ. 36-159) αφορά στον βίο του Νικολάου Δοσίου, η βιογράφηση του οποίου βασίζεται στα τρία ανέκδοτα αυτοβιογραφικά σημειώματα που συνέταξε ο ίδιος. Η επαλήθευση (σε συνδυασμό με την βιβλιογραφική τεκμηρίωση) των όσων αναφέρονται στα αυτοβιογραφικά σημειώματα, παράλληλα πάντοτε με την προσπάθεια ανάδειξης και ερμηνείας των σημείων εκείνων που σκόπιμα επιχειρείται από τον Δόσιο η προβολή μίας άλλοτε ωραιοποιημένης και άλλοτε δραματοποιημένης εκδοχής των γεγονότων, συνιστούν τους κύριους άξονες, γύρω από τους οποίους δομήθηκε το πρώτο αυτό μέρος. Πιο συγκεκριμένα, στο πρώτο κεφάλαιο του πρώτου αυτού μέρους της διατριβής (σελ. 36-48) σκιαγραφούνται τα πρώτα χρόνια της ζωής του Δοσίου, από τη στιγμή της γέννησης μέχρι και την αποφοίτηση από το Γυμνάσιο. Έμφαση δίδεται στις συνθήκες που επικρατούσαν την εποχή στην ευρύτερη περιοχής της Ηπείρου και τη χριστιανική κοινότητα της πόλεως των Ιωαννίνων ειδικότερα. Στο επόμενο, δεύτερο κεφάλαιο (σελ. 49-75) παρακολουθούμε τη σύντομη μεν χρονικά, πλούσια όμως σε ιδέες και επιρροές περιπέτεια του Δοσίου στην πρωτεύουσα του ελληνικού βασιλείου, όπου είχε εν τω μεταξύ μεταβεί, για να εγγραφεί στο Εθνικό Πανεπιστήμιο. Στο τρίτο κεφάλαιο (σελ. 76-105), αναλύονται οι λόγοι για τους οποίους οι έλληνες φοιτητές φαίνεται να προτιμούσαν τη Γερμανία για να συνεχίσουν τις σπουδές τους και επιχειρείται μία χαρτογράφηση της διαδρομής που ακολούθησε κατά την τετραετή παραμονή του στη χώρα. Εκτός από την παρουσίαση των ιδρυμάτων και την αναλυτικότερη των μαθημάτων που παρακολούθησε εκεί, επιχειρείται και μία ερμηνεία των λόγων που έστρεψαν τον νεαρό Ηπειρώτη στη μελέτη του βυζαντινού και του νεότερου ελληνικού πολιτισμού, σε συνάρτηση και με τις φιλολογικές συντροφιές στις οποίες εντάχθηκε. Το επόμενο κεφάλαιο (σελ. 105-118) αφορά τα χρόνια μετά το πέρας των σπουδών του, κατά τη διάρκεια των οποίων ο Δόσιος δημοσίευσε τα πρώτα λογοτεχνικά κείμενά του, διεξήγαγε έρευνες σε ευρωπαϊκές Βιβλιοθήκες και επέστρεψε στη γενέτειρά του και ανέλαβε καθήκοντα καθηγητή γυμνασίου, έως και τη στιγμή που αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τα αγαπημένα του Ιωάννινα. Ακολουθεί κεφάλαιο που καλύπτει την πιο παραγωγική συγγραφικά περίοδο της ζωής του λογίου, από τις αρχές της ένατης δεκαετίας του 19ου έως και τις αρχές της δεύτερης δεκαετίας του 20ού, κατά τη διάρκεια της οποίας ο Δόσιος θα αναδεικνυόταν ως ένας από τους επιφανέστερους ανθρώπους των γραμμάτων των ελληνικών παροικιών της Ρουμανίας (σελ. 119-143). Στο τελευταίο κεφάλαιο αυτού του μέρους (σελ. 144-159) ακολουθούνται τα ίχνη του Δοσίου από τη στιγμή που φθάνει στη Μασσαλία, στις αρχές της δεύτερης δεκαετίας του εικοστού αιώνα έως και την οριστική εγκατάστασή του στο Παρίσι, λίγο πριν από την έναρξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Αξιοσημείωτα είναι τα ευρήματα για την τελευταία περίοδο της ζωής του, ενώ στο τέλος του κεφαλαίου κλείνει οριστικά και η συζήτηση γύρω από τον τόπο και κυρίως τον χρόνο θανάτου του λογίου, το 1942. Στο επίμετρο του πρώτου αυτού μέρους της διατριβής (σελ. 160-179). εξετάζονται ζητήματα που σχετίζονται με τα αυτοβιογραφικά σημειώματα που συνέταξε ο Δόσιος κατά την τελευταία περίοδο της ζωής του. Ιδιαίτερη σημασία δίνεται στην τάση εξιδανίκευσης ορισμένων πτυχών της διαδρομής του , αλλά και στον τρόπο που ο ίδιος φιλοτεχνεί το προφίλ του λογίου μέσα από τη λογοτεχνικά διανθισμένη αφήγηση συγκεκριμένων περιστατικών. Στο ίδιο πλαίσιο, επιχειρείται η ανίχνευση των προσδοκιών του συγγραφέα, ενώ το κεφάλαιο κλείνει με την έκδοση του τελευταίου χρονικά και μεγαλύτερου σε έκταση αυτοβιογραφικού σημειώματος Στο δεύτερο μέρος της διατριβής (σελ. 180-307) εξετάζονται κατά χρονολογική σειρά, εφόσον έτσι καλύπτονται και ορισμένα κενά των αυτοβιογραφικών σημειωμάτων, όλα τα αυτοτελώς εκδομένα έργα του Δοσίου αλλά και η παρουσία του στον τύπο της εποχής του . Στο τέλος του δεύτερου αυτού μέρους πραγματοποιείται μία συνολική αποτίμηση της γραμματειακής του παραγωγής, ενώ ακολουθεί και κατάλογος της εργογραφίας του. Το τρίτο και τελευταίο μέρος της διατριβής έχει ως θέμα την ποιητική συλλογή του Δοσίου Άνθη και Φύλλα, που εντοπίστηκε στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας και περιέχει το σύνολο σχεδόν μίας ποιητικής παραγωγής πέντε περίπου δεκαετιών. Ειδικότερα, στην εισαγωγή της έκδοσης (σελ. 309-328), μετά την περιγραφή του χειρογράφου (Par. Suppl. gr.1347), γίνεται μία αναλυτική περιγραφή του περιεχομένου της συλλογής. Σε ειδικό υποκεφάλαιο (σελ. 314-315) γίνεται αναφορά στον τόπο και τον χρόνο των συνθέσεων. Ακολουθεί η θεματική κατηγοριοποίηση των συνθέσεων (σελ. 315-320), ενώ ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η αποτίμηση της συλλογής υπό το πρίσμα της ποίησης των περιστάσεων στην επόμενη υποενότητα (σελ. 320-323). Στο τελευταίο υποκεφάλαιο (σελ. 323-328) της εισαγωγής θίγονται ζητήματα που αφορούν στα ψευδώνυμα που κατά καιρούς χρησιμοποιούσε ο Δόσιος, στις ιδεολογικές τους προεκτάσεις, στις πολιτικές του τοποθετήσεις αλλά και στην ένταξη του σε υπερεθνικά συστήματα αδελφοτήτων. Πριν από το κύριο σώμα της συλλογής (σελ. 329-501), όπου για πρώτη φορά παρουσιάζεται το σύνολο σχεδόν της ποιητικής παραγωγής του Δοσίου, συνοδευόμενο από σχόλια του ιδίου αλλά και του εκδότη, αναφέρονται οι εκδοτικές αρχές που ακολουθήθηκαν. Η διατριβή ολοκληρώνεται με το ερμηνευτικό υπόμνημα στα εκδομένα στιχουργήματα το οποίο αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο για την πληρέστερη κατανόηση των συνθηκών υπό τις οποίες η συλλογή έλαβε την οριστική της μορφή και εν τέλει για τη συνολική αποτίμησή της (σελ. 502-508).
Γλώσσα:	Ελληνικά
Τόπος δημοσίευσης:	Ιωάννινα, Ελλάδα
Σελίδες:	521
Θεματική κατηγορία:	[EL] Φιλολογία[EN] Philology
Λέξεις-κλειδιά:	Λογοτεχνία; εκπαίδευση
Κάτοχος πνευματικών δικαιωμάτων:	© Κότσικας, Δημήτριος 2023
Σημειώσεις:	Το έργο συγχρηματοδοτείται από την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού, Εκπαίδευση και Δία Βίου Μάθηση», στο πλαίσιο της πράξης «Ενίσχυση του ανθρώπινου ερευνητικού δυναμικού μέσω της υλοποίησης διδακτορικής έρευνας» (ΜIS 5000432), που υλοποιεί το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών (ΙΚΥ).
Εμφανίζεται στις συλλογές:	Υποψήφιοι διδάκτορες