1. Αποθετήριο Παραδοτέων Υποτρόφων Δράσεων ΕΣΠΑ Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης 2017-2023
2. Όλο το Αποθετήριο
3. Υποψήφιοι διδάκτορες

Τύπος:	Διδακτορική διατριβή
Τίτλος:	Quaternary Chiroptera (Mammalia) from Loutra Almopias Cave A (Pella, Macedonia, Greece) – Systematics, phylogenetic relationships, biogeography, palaeoenvironment
Εναλλακτικός τίτλος:	Τα Τεταρτογενή Χειρόπτερα (Θηλαστικά) του Σπηλαίου Α των Λουτρών Αλμωπίας (Πέλλα, Μακεδονία, Ελλάδα) – Συστηματική, φυλογενετικές σχέσεις, βιογεωγραφία, παλαιοπεριβάλλον
Συγγραφέας:	[EL] Πισκούλης, Παύλος[EN] Piskoulis, Pavlos
Επιβλέπων διατριβής:	[EL] Τσουκαλά, Ευαγγελία[EN] Tsoukala, Evangelia
Συμβουλευτική επιτροπή:	[EL] Κωστόπουλος, Δημήτριος[EN] Kostopoulos, Dimitrios [EN] Sevilla, Paloma
Μέλος εξεταστικής επιτροπής:	[EL] Γιουλάτος Διονύσιος[EN] Youlatos, Dionisios [EL] Ηλιόπουλος Γεώργιος[EN] Iliopoulos, George [DE] Reumer, Jelle W.F. [DE] Wessels, Wilma
Ημερομηνία:	2021
Περίληψη:	The aim of the present PhD Thesis is the thorough examination of the rich chiropteran collection that has been retrieved from the two chronologically different fossiliferous assemblages of Loutra Almopias Cave A (Pella, Macedonia, Greece), which will contribute to the knowledge of the Quaternary bats of the Greek region and the Balkan Peninsula. The aforesaid, will ultimately allow us to better understand the evolutionary trends of Quaternary Chiroptera and the mechanisms that led to their dispersal. The specimens retrieved from the cave’s floor sediments (LAC) are of Late Pleistocene age, whereas the specimens retrieved from the elevated chamber LAC Ia are of latest Pleistocene age. Attempts to establish a more precise chronology for LAC and LAC Ia failed due to lack of collagen from the fossils. The purpose was served by the first comprehensive systematic taxonomy and phenetic analysis of a fossil chiropteran fauna from the Greek region, correlation of the studied specimens with the two chronologically different faunal assemblages of the cave site and other modern and fossil faunal assemblages from the Greek region and the broader region of the Balkan Peninsula (biogeography), taphonomic analysis and a palaeoclimatological/palaeoecological approach, based on the bats’ biocoenosis. All the aforementioned were based on the determination of the 9004 chiropteran specimens (3811 from LAC and 5193 from LAC Ia) according to their morphological and metrical characteristics, which resulted in the identification of 17 species from LAC and 20 species from LAC Ia from three families (Rhinolophidae, Vespertilionidae and Miniopteridae) and nine genera (Rhinolophus, Myotis, Nyctalus, Pipistrellus, Vespertilio, Eptesicus, Plecotus, Barbastella and Miniopterus). Eight species described from Loutra Almopias Cave A are the first known records of their kind in Greece and one species is the first known record of a Late Pleistocene locality from the Balkan Peninsula. Nineteen species refer to the southernmost appearance of the Late Pleistocene of the Balkan Peninsula, extending the fossil record of those taxa further south. Loutra Almopias Cave A served primarily as a nursery roost for a plethora of bats and secondarily as a warm refuge during colder periods. Moreover, predation from the European Eagle Owl, Bubo bubo, was opportunistic, indicating a mixed assemblage. In addition to this, Loutra Almopias Cave A not only acted as a refugium during the Pleistocene glacial oscillations, but also as a starting point for the repopulation of Central and Northern Europe after the Last Glacial Maximum. An increase in cold-adapted species is observed during the latest Pleistocene LAC Ia, which roughly coincides with the onset of Younger Dryas. Nevertheless, the majority of the identified species are cave dwellers and have a preference for warm climatic conditions. In respect to their foraging environment, a variety of different landscapes are used with a preference in mixed and/or forested areas with the presence of water bodies, being a must for a significant proportion of the identified taxa. The morphological characteristics of the chiropteran specimens from Loutra Almopias Cave A are similar to those of their extant representatives indicating only minor alterations to their body size. The only exception to this is the body size of the Greater Horseshoe Bat, Rhinolophus ferrumequinum, which decreases from Late to latest Pleistocene, indicating its dependency on climate. The phenetic analysis of the chiropteran species from Loutra Almopias Cave A is the first ever conducted for Chiroptera from the Greek region and it confirms the reliability of the method for species discrimination of European Chiroptera. In conclusion, the Late Pleistocene bat fauna from Loutra Almopias Cave A is, up to date, the richest and most diverse not only from the Greek region, but from the Balkan Peninsula, too. Ο σκοπός τις παρούσας Διδακτορικής Διατριβής είναι η σε βάθος μελέτη της πλούσιας πανίδας Χειρόπτερων που προέκυψαν από τις δυο διαφορετικές χρονολογικά πανίδες του Σπηλαίου Α των Λουτρών Αλμωπίας (Πέλλα, Μακεδονία), η οποία συμβάλλει στη γνώση των Τεταρτογενών νυχτερίδων του Ελληνικού χώρου και της Βαλκανικής Χερσονήσου. Τα παραπάνω, αναμένεται να συνεισφέρουν στη βελτίωση της γνώσης αναφορικά με τις εξελικτικές τάσεις των Τεταρτογενών Χειρόπτερων και τους μηχανισμούς που οδήγησαν στην εξάπλωσή τους. Τα απολιθώματα που ανακτήθηκαν από τα ιζήματα του δαπέδου του σπηλαίου (LAC) είναι ηλικίας Άνω Πλειστόκαινου, ενώ τα απολιθώματα που ανακτήθηκαν από τον υπερυψωμένο θάλαμο LAC Ia είναι ηλικίας ανώτατου Πλειστόκαινου. Προσπάθειες για χρονολόγηση δειγμάτων από τον LAC και τον LAC Ia, απέτυχαν λόγω απουσίας κολλαγόνου από τα απολιθώματα. Ο σκοπός εξυπηρετήθηκε από την πρώτη ενδελεχή συστηματική ταξινόμηση και φαινετική ανάλυση απολιθωμάτων Χειρόπτερων από τον Ελληνικό χώρο, συσχέτιση των μελετημένων απολιθωμάτων μεταξύ των δυο διαφορετικών χρονολογικά πανίδων του Σπηλαίου Α, αλλά και με άλλες σύγχρονες και απολιθωμένες πανίδες από τον Ελληνικό χώρο και τη Βαλκανική Χερσόνησο (βιογεωγραφία), ταφονομική ανάλυση και παλαιοκλιματική/παλαιοοικολογική προσέγγιση βασισμένη στις βιοκοινωνίες Χειρόπτερων. Όλα τα παραπάνω βασίστηκαν στον προσδιορισμό 9004 απολιθωμάτων Χειρόπτερων (3811 από τον LAC και 5193 από τον LAC Ia) σύμφωνα με το μορφολογικά και μετρικά τους χαρακτηριστικά, με αποτέλεσμα τον προσδιορισμό 17 ειδών από τον LAC και 20 ειδών από τον LAC Ia από τρεις οικογένειες (Rhinolophidae, Vespertilionidae και Miniopteridae) και εννιά γένη (Rhinolophus, Myotis, Nyctalus, Pipistrellus, Vespertilio, Eptesicus, Plecotus, Barbastella και Miniopterus). Οκτώ είδη περιγράφονται για πρώτη φορά σε απολιθωματοφόρο αρχείο από τον Ελληνικό χώρο από το Σπήλαιο Α των Λουτρών Αλμωπίας και ένα είδος περιγράφεται για πρώτη φορά σε απολιθωματοφόρο θέση ηλικίας Άνω Πλειστόκαινου από τη Βαλκανική Χερσόνησο. Δεκαεννιά είδη κάνουν τη νοτιότερη εμφάνισή τους από θέση ηλικίας Άνω Πλειστόκαινου της Βαλκανικής Χερσονήσου, επεκτείνοντας το απολιθωματοφόρο αρχείο αυτών των ειδών νοτιότερα. Το Σπήλαιο Α των Λουτρών Αλμωπίας φαίνεται, με βάση τα απολιθώματα, ότι χρησιμοποιήθηκε πρωτευόντως ως χώρος γέννησης και δευτερευόντως ως θερμό καταφύγιο κατά τη διάρκεια ψυχρών περιόδων. Επίσης, παρατηρείται θήρευση από τον Ευρασιατικό Μπούφο, Bubo bubo, η οποία όμως ήταν καιροσκοπική. Αυτό οδηγεί στο συμπέρασμα ότι τα απολιθώματα νυχτερίδων του Σπηλαίου Α προέκυψαν τόσο λόγω θανάτου από φυσικά αίτια, όσο και λόγω θήρευσης. Παράλληλα, το Σπήλαιο Α των Λουτρών Αλμωπίας, όχι μόνο χρησιμοποιήθηκε ως καταφύγιο κατά τη διάρκεια των παγετωδών περιόδων του Πλειστόκαινου, αλλά και ως αφετηρία για την επανακατοίκηση της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης μετά το τέλος του τελευταίου παγετώδους μέγιστου. Κατά το Ανώτατο Πλειστόκαινο παρατηρείται αύξηση των ψυχρόφιλων ειδών, η οποία συμπίπτει περίπου με την έναρξη της Νεότερης Δρυάδος. Παρ' όλα αυτά, οι πλειοψηφία των αναγνωρισμένων ειδών είναι τρωγλόφιλα με προτίμηση στα θερμά κλίματα. Αναφορικά με το περιβάλλον κυνηγιού, προσδιορίζεται ως μικτού τύπου ή/και κλειστού με την παρουσία νερού να είναι απαραίτητη για ένα σημαντικό ποσοστό των αναγνωρισμένων ειδών. Τα μορφολογικά χαρακτηριστικά των απολιθωμάτων Χειρόπτερων από το Σπήλαιο Α των Λουτρών Αλμωπίας είναι παρόμοια με αυτά των αρτίγονων, εμφανίζοντας μόνο μικρές διαφοροποιήσεις στο μέγεθός τους. Μόνη εξαίρεση αποτελεί ο Τρανορινόλοφος, Rhinolophus ferrumequinum, του οποίου το μέγεθος μειώνεται από το Άνω στο ανώτατο Πλειστόκαινο, καταδεικνύοντας την εξάρτησή σου από τις κλιματικές συνθήκες. Η φαινετική ανάλυση των νυχτερίδων του Σπηλαίου Α των Λουτρών Αλμωπίας είναι η πρώτη που πραγματοποιείται σε Χειρόπτερα από τον Ελληνικό χώρο και επιβεβαιώνει τη χρησιμότητα της μεθόδου για αναγνώριση ειδών νυχτερίδων του Ευρωπαϊκού χώρου. Συμπερασματικά, η πανίδα των Χειρόπτερων ηλικίας Άνω Πλειστόκαινου από το Σπήλαιο Α των Λουτρών Αλμωπίας, με τα μέχρι τώρα δεδομένα, αποδεικνύεται ως η πλουσιότερη και η πιο ποικίλη τόσο από τον Ελληνικό χώρο, όσο και από τη Βαλκανική Χερσόνησο.
Γλώσσα:	Αγγλικά
Τόπος δημοσίευσης:	Thessaloniki, Greece
Σελίδες:	300
DOI:	10.12681/eadd/49666
Θεματική κατηγορία:	[EL] Παλαιοντολογία[EN] Paleontology
Λέξεις-κλειδιά:	Greece; Chiroptera; Late Pleistocene; Loutra Almopias Cave A; Bats; Quaternary; Fossils; Χειρόπτερα; Τεταρτογενές
Κάτοχος πνευματικών δικαιωμάτων:	© Pavlos I. Piskoulis, 2021 All rights reserved.
Όροι και προϋποθέσεις δικαιωμάτων:	It is prohibited to copy, store and distribute this work, in whole or in part, for commercial purposes. Reprinting, storing and distributing for non-profit, educational or research purposes is permitted, provided the source is acknowledged and this message is retained. Questions regarding the use of the work for profit should be addressed to the author. The views and outcomes contained in this document express the author and should not be construed as expressing the official positions of A.U.Th.
Διατίθεται ανοιχτά στην τοποθεσία:	https://www.didaktorika.gr/eadd/handle/10442/49666
Σημειώσεις:	This research is co-financed by Greece and the European Union (European Social Fund-ESF) through the Operational Programme «Human Resources Development, Education and Lifelong Learning» in the context of the project “Strengthening Human Resources Research Potential via Doctorate Research” (MIS-5000432), implemented by the State Scholarships Foundation (ΙΚΥ)
Εμφανίζεται στις συλλογές:	Υποψήφιοι διδάκτορες