Παρακαλώ χρησιμοποιήστε αυτό το αναγνωριστικό για να παραπέμψετε ή να δημιουργήσετε σύνδεσμο προς αυτό το τεκμήριο:
https://hdl.handle.net/123456789/221| Τύπος: | Διδακτορική διατριβή |
| Τίτλος: | Θρησκεία και ποίηση: η περίπτωση του Τ.Κ. Παπατσώνη |
| Συγγραφέας: | [EL] Μακρυδήμας, Βασίλης |
| Επιβλέπων διατριβής: | [EL] Βογιατζόγλου, Αθηνά[EN] Vogiatzoglou, Athina |
| Συμβουλευτική επιτροπή: | [EL] Παπαθεοδώρου, Γιάννης [EL] Καργιώτης, Δημήτρης[EN] Kargiotis, Dimitris |
| Μέλος εξεταστικής επιτροπής: | [EL] Βαρελάς, Λάμπρος[EN] Varelas, Lambros [EL] Δημητρακάκης, Γιάννης[EN] Dimitrakakis, Ioannis [EL] Καγιαλής, Τάκης[EN] Kagialis, Takis [EL] Λέτσιος, Βασίλης[EN] Letsios, Vassilios |
| Ημερομηνία: | Ιου-2018 |
| Περίληψη: | Το ερευνητικό πεδίο της διατριβής είναι εστιασμένο στην περίπτωση του ποιητή και κριτικού Τάκη Παπατσώνη. Γεννημένος στα τέλη του 19ου αι. (1895) παρουσιάστηκε από πολύ νωρίς στα ελληνικά γράμματα (1910), ξεφεύγοντας συχνά από τον αυστηρό φιλολογικό χώρο για να προσεγγίσει μέσα από τη λογοτεχνική του ιδιότητα ζητήματα της χριστιανικής εμπειρίας. Πολυάριθμα ποιήματα του Παπατσώνη βρίσκονται διεσπαρμένα στον περιοδικό Τύπο του 20ού αι., καθώς δεν περιλήφθηκαν σε κάποια από τις συλλογές του - Εκλογή Α΄ (1934), Ursa Minor (1944), Εκλογή Β΄ (1962). Το ίδιο ισχύει και για τα πεζά κείμενά του. Παρά το γεγονός ότι ο ίδιος δημοσίευσε, εκτός από άλλα τρία αυτοτελή έργα (Άσκηση στον Άθω, 1963, Μολδοβαλαχικά του μύθου, 1965, Ο Τετραπέρατος Κόσμος, Β΄, 1976), δύο τόμους δοκιμίων (Ο Τετραπέρατος Κόσμος, Α΄, 1966, Όπου ην κήπος, 1972), οι τελευταίοι απαρτίζουν μόνο το ήμισυ των κειμένων με τα οποία ο ποιητής συμμετείχε σε συζητήσεις της ελληνικής κριτικής. Στη διατριβή αυτή εμπλουτίζεται το ποιητικό, κριτικό και δοκιμιακό corpus του Παπατσώνη και επιχειρείται η εξέταση ορισμένων πτυχών του. Στο πρώτο μέρος διερευνώνται οι συνθήκες διαμόρφωσης της ποιητικής του, κάτω από τις οποίες ο ίδιος από νωρίς απομακρύνθηκε από τον κυρίαρχο παραδοσιακό κανόνα των αρχών του 20ού αιώνα και εισήγαγε το 1920 τον ελεύθερο στίχο, ευθυγραμμίζοντας τις μορφολογικές, εκφραστικές και υφολογικές προϋποθέσεις του ποιητικού λόγου με τα προτάγματα του μοντερνισμού. Στο δεύτερο μέρος μελετώνται πλήθος αθησαύριστων κριτικών και μελετών του ποιητή. Βασικός σκοπός είναι η ενδελεχής εξέταση του κριτικού λόγου που άρθρωσε από τη δεκαετία του 1910 μέχρι τον θάνατό του, το 1976, προκειμένου να αποκρυσταλλωθούν οι απόψεις του για την παλαιότερη και σύγχρονή του λογοτεχνική κίνηση, όπως και να αναδειχθεί η προσπάθειά του να αφουγκραστεί τις ιστορικές εξελίξεις που επηρέασαν την ανάπτυξη της λογοτεχνίας κατά τον 19ο αιώνα και τις αρχές του 20ού. Με την πλατιά παιδεία, την κριτική ευαισθησία και την οξυδέρκειά του ο Παπατσώνης τοποθετήθηκε επί όλων σχεδόν των ζητημάτων που απασχόλησαν την ελληνική λογοτεχνική ζωή, από το φλέγον θέμα του γλωσσικού μέχρι το διαφιλονικούμενο, σε όλα τα πολιτικά φάσματα, ζήτημα της «ελληνικότητας» στην τέχνη. Το θρησκευτικό στοιχείο δεν απουσιάζει ποτέ από τον προβληματισμό του και είναι πολύ ενδιαφέρουσα η παρακολούθηση του τρόπου με τον οποίο αυτό συνυφαίνεται σταθερά με τη σκέψη του. Στο πλούσιο θεματικό ρεπερτόριο που συνθέτουν όλα τα κείμενά του μαζί, το χριστιανικό πρόταγμα έχει τον πρώτο λόγο, καθώς τα κριτικά του ανακλαστικά ενεργοποιούνται σε μεγάλο βαθμό βάσει μιας χριστιανικής artis poeticae. Τέλος, στο τρίτο μέρος εξετάζεται συστηματικά το πλαίσιο της πρόσληψης του Παπατσώνη από τους κριτικούς, οι οποίοι συχνά τον αντιμετώπισαν με ιδιαίτερη αμηχανία, κυρίως εξαιτίας της χριστιανικότητάς του. Η θρησκευτική ταυτότητα του ποιητή, κινούμενη μεταξύ Καθολικισμού και Ορθοδοξίας, καθώς και η θυελλώδης σχέση του με τον πυρήνα της «γενιάς του ʼ30» (Γιώργο Σεφέρη, Αντρέα Καραντώνη και Γιώργο Θεοτοκά) φαίνεται να αποτέλεσαν τροχοπέδη για την αναγνώριση των μοντερνιστικών του πρωτείων. Τα πρωτεία αυτά η κριτική απέδωσε στον Σεφέρη και τη Στροφή (1931), η οποία προκάλεσε ιδιαίτερη αίσθηση και εγγράφηκε στα νεοελληνικά γράμματα ως το εναρκτήριο λάκτισμα του εγχώριου μοντερνισμού, η έλευση του οποίου επισημοποιήθηκε με το ελευθερόστιχο Μυθιστόρημα (1935). Η αντίληψη αυτή επικράτησε μέχρι τη δεκαετία του 1970, οπότε και ο Αλέξανδρος Αργυρίου έθεσε τις βάσεις για την ανίχνευση των καινοτόμων εκφάνσεων της παπατσωνικής ποίησης, ανίχνευση που συνεχίζεται από τους μελετητές μέχρι τις μέρες μας. |
| Γλώσσα: | Ελληνικά |
| Τόπος δημοσίευσης: | Ιωάννινα |
| Σελίδες: | 718 |
| Θεματική κατηγορία: | [EL] Ανθρωπιστικές επιστήμες, γενικά[EN] Humanities, general |
| Λέξεις-κλειδιά: | Θρησκευτική ποίηση; Τάκης Παπατσώνης; Κριτική; Πρόσληψη; Ελληνικός λογοτεχνικός μοντερνισμός; Χριστιανισμός |
| Κάτοχος πνευματικών δικαιωμάτων: | Βασίλης Μακρυδήμας |
| Διατίθεται ανοιχτά στην τοποθεσία: | https://www.didaktorika.gr/eadd/handle/10442/44565 |
| Εμφανίζεται στις συλλογές: | Υποψήφιοι διδάκτορες |
Αρχεία σε αυτό το τεκμήριο:
| Αρχείο | Περιγραφή | Σελίδες | Μέγεθος | Μορφότυπος | Έκδοση | Άδεια | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Makridimas-PHD-uoi-2018.pdf | 7.36 MB | Adobe PDF | - |  | Δείτε/ανοίξτε |