1. Αποθετήριο Παραδοτέων Υποτρόφων Δράσεων ΕΣΠΑ Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης 2017-2023
2. Όλο το Αποθετήριο
3. Μεταδιδακτορικοί ερευνητές

Τύπος:	Κείμενο εργασίας
Τίτλος:	Συγκρότηση του πολιτικού, θρησκεία και πλουραλισμός στο πλαίσιο της μετακοσμικής κοινωνίας
Συγγραφέας:	[EL] Κάλτσας, Σπυρίδων[EN] Kaltsas, Spyridon
Ημερομηνία:	01/06/2019
Περίληψη:	Πυρήνας της προβληματικής της μετακοσμικής κοινωνίας1 είναι η θέση και ο ρόλος της θρησκείας στο πλαίσιο των σύγχρονων νεωτερικών κοινωνιών που χαρακτηρίζονται από το κατά Rawls «γεγονός του πλουραλισμού» (the fact of pluralism) (Rawls 2005, σσ. 36–7). Ο πλουραλισμός των μορφών ζωής και των κοσμοθεωριών καθιστούν αδύνατη τη συναίνεση σε μια κοινή αντίληψη του αγαθού ή του ιδανικού βίου, συνθήκη που υποδηλώνει τη μετα-μεταφυσική θεώρηση της νεωτερικής κοινωνίας (Habermas 1992). Σύμφωνα με τον Charles Larmore, η νεωτερική κοσμική κοινωνία τοποθετείται «πέραν της θρησκείας». Σύμφωνα με αυτό το επιχείρημα, η εμπειρία της κοσμικότητας (secularity) δεν αναφέρεται στο ερώτημα περί ύπαρξης ή μη του Θεού, αλλά ταυτίζεται με την εμπειρία ότι δεν προϋποτίθεται ένα θεϊστικό θεμέλιο για την ηθική, την επιστήμη ή την κοινωνία (Larmore 1996, σ. 44). Κατά παρόμοιο τρόπο, ο Charles Taylor χαρακτηρίζει τη γενικευμένη εμπειρία του νεωτερικού κόσμου ως «εμμενές πλαίσιο» (immanent frame) (Taylor 2015, σ. 815). Ο νεωτερικός κόσμος χαρακτηρίζεται από μια γενικευμένη μορφή ηθικής και πολιτισμικής εμπειρίας η οποία είναι δυνατή χωρίς την αναφορά στο επέκεινα (Taylor 2015, σσ. 31-2). Η πίστη αποτελεί μια θεμιτή επιλογή ανάμεσα στις άλλες χωρίς να αμφισβητείται η γενικευμένη ηθική και πολιτισμική εμπειρία της κοσμικότητας. Διάγουμε τον βίο μας σε μια κοσμική εποχή. Από την άλλη πλευρά, αυτό δεν σημαίνει ότι η θρησκεία δεν παίζει πλέον κανένα ρόλο στον κοινωνικό και πολιτικό βίο των πολιτών. Σύμφωνα με την κριτική που αναπτύσσεται στο πλαίσιο της μετακοσμικής προβληματικής, η κοσμικότητα δεν ταυτίζεται με τον αποκλεισμό της θρησκείας. Ενάντια στη δεσπόζουσα θεωρία της εκκοσμίκευσης, κεντρική θέση της μετακοσμικής προβληματικής είναι ότι η αδιαμφισβήτητη δυναμική της εκκοσμικευτικής διαδικασίας δεν ταυτίζεται με την εξαφάνιση της θρησκείας από τον κοινωνικό και πολιτικό βίο των νεωτερικών κοσμικών κοινωνιών (Casanova 1994· Eder 2007· Ferrara 2009· Ferry 2016· Habermas 2008b· Stavo-Debauge et al. 2015). Στο βαθμό που η θρησκεία συνεχίζει να παίζει σημαντικό ρόλο στον κοινωνικό και πολιτικό βίο των δυτικών εκκοσμικευμένων κοινωνιών, τίθεται επιτακτικά το αίτημα επαναπροσδιορισμού της θέσης και του ρόλου της στις νεωτερικές κοσμικές συνθήκες (Habermas 2008b). Ο Habermas αποδίδει στην έννοια της μετακοσμικής κοινωνίας έναν κοινωνιολογικό και έναν κανονιστικό χαρακτήρα. Η έννοια της μετακοσμικής κοινωνίας διατηρεί καταρχήν μια περιγραφική διάσταση η οποία, χωρίς να αναιρεί τις βασικές ιστορικές, κοινωνιολογικές και θεσμικές συνισταμένες της θεωρίας της εκκοσμίκευσης, αποτυπώνει το γεγονός της εντεινόμενης παρουσίας και επιρροής της θρησκείας στις δυτικές κοινωνίες2Από τη σκοπιά της προβληματικής των σχέσεων θρησκείας και συγκρότησης του πολιτικού, η έννοια της μετακοσμικής κοινωνίας παραπέμπει στο γεγονός ότι η θρησκεία δεν βρίσκεται πλέον απομονωμένη στην ιδιωτική σφαίρα, αλλά έχει αρχίσει πλέον να μετατρέπεται η ίδια σε ένα ζήτημα με δημόσιο χαρακτήρα (Bengtson 2015· Casanova 2006: 21· Casanova 1994: 5-6· Eberle 2002: 6· Habermas 2008b: 19-20· Walzer 1999: 619). Στο σημείο αυτό, η έννοια της μετακοσμικής κοινωνίας αναφέρεται στις διαδικασίες συγκρότησης του πολιτικού και της παρουσίας της θρησκείας στη δημόσια σφαίρα (Habermas 2006). Σε αυτό το πλαίσιο, η προβληματική της σχέσης θρησκείας και συγκρότησης του πολιτικού στο πλαίσιο της μετακοσμικής κοινωνίας ανοίγεται σε μια σειρά από σημαντικά ερωτήματα: Πώς συνδέεται ο δημόσιος χαρακτήρας της θρησκείας με την κατανόηση της έννοιας της κοσμικότητας; Ποια είναι η σχέση της κριτικής του κοσμικισμού με τη θρησκεία στο πλαίσιο της μετακοσμικής κοινωνίας; Πώς κατανοείται η σχέση θρησκείας και πολιτικής από τη σκοπιά της παρουσίας της θρησκείας στη δημόσια σφαίρα στις συνθήκες του εντεινόμενου πλουραλισμού των σύγχρονων κοινωνιών;
Γλώσσα:	Ελληνικά
Τόπος δημοσίευσης:	Αθήνα
Σελίδες:	25
Θεματική κατηγορία:	[EL] Φιλοσοφία, Ηθική και Θρησκεία[EN] Philosophy, Ethics and Religion
Λέξεις-κλειδιά:	Πολιτικό; θρησκεία; πλουραλισμός; μετακοσμική κοινωνία
Κάτοχος πνευματικών δικαιωμάτων:	© Σπυρίδων Καλτσάς
Σημειώσεις:	Εκτενής ανασκόπηση μεταδιδακτορικής έρευνας Το έργο συγχρηματοδοτείται από την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού, Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση», στο πλαίσιο της Πράξης «Ενίσχυση Μεταδιδακτόρων ερευνητών/ερευνητριών» (MIS-5001552), που υλοποιεί το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών (ΙΚΥ).
Εμφανίζεται στις συλλογές:	Μεταδιδακτορικοί ερευνητές